Boże Ciało - uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej

BOŻE CIAŁO

Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej

Obchody Bożego Ciała - ołtarz przy kapliczce, 2006 r. Chełmo, pow. radomszczański, woj. łódzkie. fot B. Chlebowska.

W tradycji ludowej z obchodami świąt religijnych, zwłaszcza wiosennych,  harmonijnie łączyły się  praktyki o przed chrześcijańskiej genezie, mające zapewnić kontynuację życia – zdrowie, pomyślność i urodzaj. Jednym z nich jest Bożę Ciało – uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej. Jest ono obchodzone w czwartek po oktawie Zesłania Ducha Świętego (Zielone Świątki).  Kościół katolicki zaczął celebrować to święto w drugiej połowie XIII w., w Polsce świętuje się je od 1320 r.

Centralny punkt obchodów Bożego Ciała stanowi procesja do czterech ołtarzy przygotowywanych poza obrębem kościoła. Całą jej trasę kobiety zwyczajowo ubiera się wstążkami i sztucznymi kwiatami. Przy każdym ołtarzu wierni odłamują gałęzie drzew, najczęściej brzóz, którymi dekorowano ołtarze. Wierzono, że zatknięte na domu chronią one przed pożarem, włożone w ziemię na polu miały zapewniać urodzaj i odstraszać szkodniki, a trzymane w sąsiekach miały zabezpieczać zboże przez gryzoniami. W oktawę Bożego Ciała zwyczajowo święcono wianki z ziół i kwiatów, które stosowano następnie w lecznictwie ludzi i zwierząt. W Łęczyckiem wierzono, że by były skuteczne należało je zbierać przy drogach, którędy "nie oprowadza się zmarłych na cmentarz".

W naszym województwie są miejsca, gdzie w obchodami Bożego Ciała wiąże się lokalne, barwne tradycje. Na przykład w Spycimierzu procesja przechodzi po dywanach, które mieszkańcy układają z płatków kwiatów. Na kwiatowych dywanach można oglądać motywy dekoracyjne, symbole religijne i patriotyczne. Natomiast procesja z Łowiczu ze względu na zawarte w niej elementy regionalnej kultury i sztuki ludowej została wpisana na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. W czasie procesji można podziwiać choćby bogaty strój łowicki, który na tę okazje ubiera wielu mieszkańców miasta i regionu.

oprac. Barbara Chlebowska

(Dział Wierzeń, Obrzędów i Folkloru MAiE)